Ο γάμος, η Κατερίνα και οι άλλοι...

Τον τελευταίο καιρό βιώνω εκείνη την κατάσταση στη ζωή κάποιου που όλοι γύρω του παντρεύονται, αρραβωνιάζονται και κάνουν παιδιά. Είναι η φάση που συναντάς παλιούς συμμαθητές, φίλους και γνωστούς ή συγγενείς και σου λένε παντρεύτηκα, αρραβωνιάστηκα, είμαι έγκυος ή “Θυμάσαι τον τάδε;Παντρεύτηκε”. Είναι η περίοδος που μαθαίνεις πως η κάποτε μεγάλη σου αγάπη είναι πλέον πατέρας, τη στιγμή που εσύ μετά βίας συγκρατείς το κεφάλι σου μετά το χτεσινό ξενύχτι και όταν η φίλη σου σου λέει πως έχει καθυστέρηση δεν ανάβουν μέσα σε αυτό τα λαμπάκια ALERT αλλά γελάς και λες: θα με κάνεις νονά;
Για κάποιους ο γάμος είναι όνειρο ζωής, για κάποιους τρόπος ανέλιξης, για μερικούς ανάχωμα και τροχοπέδη και για μένα ένα από τα πολλά ενδεχόμενα. Για κάποιο διάστημα για τις γυναίκες ήταν μονόδρομος ωστόσο διαβάζω πλέον μελέτες που αποδεικνύουν πως αυτό είναι φρούτο των τελευταίων δυόμιση αιώνων. Σε κάθε περίπτωση είναι κάτι που γίνεται στον κόσμο. Μέχρι πρότινος όταν με ρωτούσαν απλά απαντούσα “Κάτσε, είμαι μικρή ακόμα” ωστόσο πλέον δεν μπορώ να χρησιμοποιώ αυτή την δικαιολογία αφού πολλές κοπέλες στην ηλικία μου είναι ήδη μητέρες. Ωστόσο ακόμα πιστεύω πως στα 26 μου είμαι πολύ μικρή ακόμα να πάρει!
Θεωρώ τουλάχιστον ανώριμο και εγκληματικό να κάνεις οικογένεια πριν τα 25 και πριν καταφέρεις ένα δυο άλλα πράγματα πρώτα στη ζωή σου. Και συνήθως είναι και από τη γέννησή του καταδικασμένος ο γάμος έτσι. Δεν ζούμε στη δεκαετία του '50 που τα παιδιά κυκλοφορούσαν ξυπόλητα και τρέφονταν με μουρουνόλαδο, ψωμί κι ελιά. Κι επιπλέον από το σύντροφό μου απαιτώ κάτι παραπάνω από ένα καλής ποιότητας σπέρμα. Κι εκείνος κάτι παραπάνω από μια καλή νοικοκυρά και μάνα.
Κι έρχομαι και απορώ: ποιες είναι οι ελάχιστες προϋποθέσεις που απαιτούνται προκειμένου να έρθουν δύο άνθρωποι εἰς γάμου κοινωνίαν; Κάποιοι θα πουν ο έρωτας. Fail. Επιστημονικά αποδεδειγμένο - ξεθυμαίνει σε δύο χρόνια. Κάποιοι -οι περισσότεροι- θα πουν η αγάπη. Fail. Αν ήταν έτσι απλά θα παντρευόμασταν τους φίλους μας. Φίλος μου έχει πει πως θα παντρευτεί όποια γκόμενά του μείνει έγκυος! For Christ's shake!!! Επικοινωνία, χημεία είναι άλλες πιθανές απαντήσεις.
Γράφω και σκέφτομαι. Τελικά μήπως η απάντηση είναι το κοινός λεγόμενο στα ελληνικά timing; Ο χρόνος είναι το παν. Ο χρόνος που απαιτείται ώστε κάθε συναίσθημα βαθιά μέσα μας να κάνει τον κύκλο του. Ο χρόνος από την προηγούμενη σχέση-πατάτα ώστε να έχουν επουλωθεί όλες οι πληγές. Ο χρόνος που έχεις βάλει ως όριο για να πεις “ΟΚ μεγάλωσα πλέον”. Ο χρόνος που λες "Eίμαι έτοιμος". Τελικά η Skinny Rich Coach έχει δίκιο. Έχει να κάνει με απόφαση κι όχι με τύχη.
Γράφει φίλος στο facebook: “Μόλις είδα την πρώην μου, κρατούσε ένα μωρό κι εγώ μια τυρόπιτα”. Κανείς δεν μπορεί να υπογράψει για το ποιος από τους δύο όμως είναι πιο γεμάτος κι ευτυχισμένος. Για τη δεδομένη στιγμή, το να είχα ένα παιδί θα ήταν για μένα μια τεράστια πηγή άγχους. Αλήθεια πώς το αποφασίζουν οι άνθρωποι να φέρουν στον κόσμο ένα παιδί χωρίς καν να το ρωτήσουν; Η σημερινή κοινωνία είναι τόσο σκληρή και απαιτητική που ένας γονιός νιώθει πνιγμένος. Τι δεν θα στείλεις το παιδί μπαλέτο; Αγγλικά; Μουσική; Ζίου Ζίτσου; Και τα παιδιά είναι τόσο απαιτητικά... Αγχώθηκα και μόνο στη σκέψη. Δεν μπορώ να διαχειριστώ το κεφάλι μου μετά από ένα ξενύχτι για γάμους και παιδιά είμαστε τώρα;

Το πάθος είναι η αφορμή

Ένα μεγάλο μέρος της ζωής μας το περνάμε προσπαθώντας να καταπολεμήσουμε τα πάθη μας. Οι καταραμένοι Αρχαίοι Έλληνες είχαν εκείνη το άθλιο μετριοπαθές ρητό "μέτρον άριστον" κατακεραυνώνοντας και στέλνοντας στο πυρ το εξώτερο οτιδήποτε υπερέβαινε το θείο μέτρο. Πόσο θείο είναι όμως το μέτρο;
Αν τον κόσμο ο άνθρωπος τον οργάνωσε σύμφωνα με τα μέτρα του ποιος ανέραστος έφτιαξε το μέτριο -και άρα μετρήσιμο- πάθος; Ποιος είπε πως καλό και άγιο είναι μόνο ό,τι ελέγχουμε; Κι ο έρωτας; Αυτός που ύμνησαν οι ποιητές και κατατρέχει η εκκλησία, γνωρίζει αυτός από λογική και φρόνηση;
Ένας Γάλλος ξενέρωτος συγγραφέας και δραματουργός, ο Αλφρέντ Ντε Μισέ, έλεγε «Απολαμβάνετε τον έρωτα, όπως ο εγκρατής πίνει το κρασί του. Μην μεθάτε.» Μα χρυσό μου αν είναι να διατηρώ την ψύχραιμη διανοητική μου κατάσταση τότε προφανώς δεν έχω ερωτευτεί!
Ο έρωτας με μέτρο είναι ένα βόλεμα και μισό για όποιον φοβάται να ανοιχτεί και να δώσει. Ναι το παιχνίδι έχει κανόνες, αλλά αν έχεις κλειστό το μυαλό, το κορμί και την καρδιά τότε δεν είσαι ερωτευμένος, είσαι ένα ζώο που απλά ικανοποιεί την βιολογική ανάγκη του σεξ και καλύπτεις την ανάγκη σου για παρέα αλλά μέχρι εκεί!
Είναι το νοσηρό αποκύημα της σύγχρονης κοινωνίας που θέλει τα πάντα να αγοράζονται και να πουλιούνται και ο έρωτας δεν είναι από αυτά. Είναι η ανόητη φαντασία των πλαστικά όμορφων που δεν αγαπά τα δάκρυα και τα άβαφα μούτρα. Είναι (τώρα θα γίνω αριστερή πρόσεχε) γέννημα του καπιταλισμού που θέλει μόνο ρομποτάκια λογικά και μετρημένα. Ένας κόσμος σαν εκείνον που περιέγραψε ο Άλντους Χάξλεϋ στον “Θαυμαστό Καινούριο Κόσμο”.
Παλαιότερα είχα γράψει πως ο έρωτας μας κάνει ηλίθιους και μάλιστα είχα επιχειρηματολογήσει σχετικά. Ωστόσο μεγαλώνοντας και μπαίνοντας στον αγώνα της καθημερινότητας αντιλήφθηκα το εξής: ναι, ο έρωτας μας κάνει ηλίθιους, όμως καθημερινά προσπαθούμε τόσο να δείχνουμε έξυπνοι που κάποτε είναι απίστευτα αναζωογονητικό να χαζέψεις και λίγο...

“Έτσι είναι οι σχέσεις...”

Ο στρατός των σπασμένων καρδιών

Υπάρχουν σχέσεις που αντέχουν στο χρόνο. Και σκεπτόμενη αυτές μία λέξη τριγυρνάει στο μυαλό μου. “Κατάποση”. Πρέπει ή να μην βλέπεις ή να κάνεις πως δεν βλέπεις. Και εντάξει τον πρώτο καιρό δεν βλέπεις. Μετά;

Υπάρχουν σχέσεις θνησιγενείς ή όπως είθισται να τις λένε: καταδικασμένες. Περιλαμβάνουν πολύ πάθος και μια αίσθηση απωθημένου και ανεκπλήρωτου. Αλλά αν είναι πράγματι τόσο παθιασμένες τι τις κάνει θνησιγενείς; Ο έρωτας δεν ξεπερνά όλα τα εμπόδια; Ή εγώ είμαι πολύ ρομαντική;

Ζήτησα τη βοήθεια ενός φίλου, ενός αντιπαθητικότατου τύπου που συνηθίζει να μου φτύνει στα μούτρα αλήθειες, και μου είπε κάτι τρομακτικό. “Όλοι θέλουν κάποιον άλλον”. Αυτό μου φάνηκε μια τρομακτική και άβολη αλήθεια. Μου θύμισε εκείνο το αστειάκι για τις γυναίκες που παντρεύονται πιστεύοντας πως θα αλλάξουν τον άνθρωπο που παντρεύτηκαν και τους άντρες που πιστεύουν πως οι γυναίκες τους δε θα αλλάξουν ποτέ. Τι στο καλό θέλουμε δηλαδή;

Σε κάθε σχέση πάντα ένας θέλει πιο πολύ τον άλλον και ο άλλος θέλει κάποιον άλλο υποστηρίζει ο φίλος μου. Και σκέφτομαι εγώ, ακόμα και αυτός που θέλει τον σύντροφό του, τι ακριβώς θέλει; Εκείνον όπως είναι ή όπως τον φαντάζεται ότι είναι; Ή όπως επιθυμεί να τον κάνει; Και τελικά γιατί δεν είναι ο καθένας με αυτόν που θέλει; Ναι, ναι ξέρω, κοινωνικά στερεότυπα, συμπλέγματα και τα τοιαύτα θα μου πείτε. Αν όμως ο έρωτας είναι αυτό που λένε το αλάτι της ζωής, γιατί να το νοθεύουμε με ανθρακική σόδα;

Κάτι τέτοιες σχέσεις, στις οποίες ο ένας αγαπά και ο άλλος απλά περνάει την ώρα του, είναι που γεμίζουν τον κόσμο με ανθρώπους με πονεμένες καρδιές και τρελά απωθημένα. Ανθρώπους που με τη σειρά τους θα πληγώσουν άλλους ανθρώπους και θα δημιουργήσουν στρατιές από ανθρώπους με σπασμένες καρδιές. Γι' αυτό είναι τόσο άσχημος αυτός ο κόσμος.

Πονάω και μ' αρέσει...

Μεγάλωσα σε μία χώρα σε κρίση. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό που εφαρμόζονταν μέτρα λιτότητας, ο λαός χρειαζόταν να κάνει θυσίες, νέα “χαράτσια” επιβάλλονταν καθημερινά. Πάντα θεωρούσαμε εαυτούς μπαγαπόντηδες και καταφερτζίδες, χαρακτηριστικός είναι ο διάλογος “-Με έγραψε η τροχαία. - Έλα μωρέ πάνε κλάψου λίγο, στην Ελλάδα είσαι θα στη σβήσουν την κλήση.” Έβλεπα καθημερινά την ημινομιμότητα να επιβραβεύεται και την τιμιότητα να χλευάζονται: “Τι πήγες και είπες στη δασκάλα ότι έσπασες εσύ το τζάμι ρε χαϊβάνι”.

Με τα χρόνια κατάλαβα, ίσως και να ενστερνίστηκα έως ενός βαθμού, πως αυτή η εκούσια παροδική τύφλωση πάει χέρι χέρι με το Ελληνικό φιλότιμο. Θυμάμαι να διαβάζω στο βιβλίο της Έκθεσης στο Λύκειο ένα άρθρο του Παπανούτσου στο οποίο ανέφερε μεταξύ άλλων “ Την Πολιτεία όμως, δηλαδή αυτό τον ορισμένο τρόπο με τον οποίο έχει οργανωθεί και διοικείται ο τόπος, αυτήν την απρόσωπη δύναμη που λειτουργεί στο όνομα, όλων για να εξασφαλίζει με τα όργανα και τους θεσμούς της τη ζωή και την ελευθερία μας, δεν μπορούμε να τη νιώσουμε σαν κάτι εντελώς δικό μας. Είναι ξένο σώμα για το αίσθημα μας.” ¹ Έτσι θεωρούσαμε μόνιμο καθήκον να κάνουμε τα στραβά μάτια σε κάθε παράβαση των κανόνων από τους εαυτούς και τους πλησίον μας. Ακόμα και τους πολιτικούς πολλές φορές αφού η ρεμούλα και η αρπαχτή ήταν ο κανόνας με την κλασσική επωδό “Ε καλά ο πρώτος είναι ή ο τελευταίος που “έφαγε;”.

Και μετά ήρθε η κρίση. Και πονάει η διαολεμένη. Και εκατοντάδες φίλοι και γνωστοί βρέθηκαν ξαφνικά χωρίς δουλειά, να υποαπασχολούνται, να εταιροαπασχολούνται, να δέχονται τεράστιες απώλειες στο μισθό τους, να μην βλέπουν διέξοδο πουθενά. Και η τρόικα; Τι είναι η τρόικα; Για άλλη μια φορά η ξένη, η κακή εξουσία που θέλει να μας κάνει κουμάντο. Στην αρχή αντέδρασα, όπως κάθε Έλληνας, αυτή η ρημάδα η τρόικα με έκανε άνεργη, με έκανε να μην μπορώ να συντηρήσω τον εαυτό μου, να πηγαίνουν κατά διαόλου όλες οι δουλειές.

Ξαφνικά ένα πρωί ξύπνησα με την αίσθηση ότι κάτι περίεργο συμβαίνει μέσα μας. Κάτι σαν σύνδρομο της Στοκχόλμης. Αυτό που μας καταδυναστεύει, αυτό προσπαθούμε να συντηρήσουμε; Και τελικά μήπως χρειαζόμαστε έναν “ξένο δυνάστη” για να λειτουργούμε όπως κάθε άλλο οργανωμένο κράτος; Τελικά ποιος θα μας “σώσει”; Ακόμα και από τον ίδιο μας τον εαυτό. Τι θέλουμε τελικά; Οικογενειοκρατία, διαφθορά, μπίζνες σε γκρίζες ζώνες της νομοθεσίας; Συνδικαλιστές με παχυλούς μισθούς και golden boys and girls που ζουν σε βάρος μας;

Και τι πάει να πει εθνική κυριαρχία. Αυτή την παραχωρήσαμε πριν δεκάδες χρόνια στην Αμερική και στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στις τράπεζες. Και τώρα αισθάνομαι ξαφνικά μια συμπάθεια για την τρόικα, οι εκπρόσωποι της οποίας όταν ήρθαν για πρώτη φορά εδώ πήγαν για σουβλάκια κι όχι για ντελικατέσεν τραπέζια όπως έκανε ακόμα και ο κάθε μικροκοινοτάρχης τα προηγούμενα χρόνια. Πάλι σύνδρομο της Στοκχόλμης. Αισθάνομαι συμπάθεια για την “κακή” τρόικα.

Ποιος ο καλός, ποιος ο κακός; Σαν το αιώνιο δίλλημα, τι είναι θεός, τι μη θεός και τι τ' αναμεσό τους;

Τίποτε στην Τροία-ένα είδωλο.

Έτσι το θέλαν οι θεοί.

Κι ο Πάρης, μ' έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν πλάσμα

ατόφιο^.

κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια .

Γιώργος Σεφέρης, "Ελένη", Ποιήματα, Αθήνα, Ικαρος, 1985, σσ. 239-242.

1(Ε.Π. Παπανούτσος, Εφήμερα-Επίκαιρα-Ανεπίκαιρα, εκδ. Ίκαρος, Αθήνα 1980, σ. 160-63)(από το σχολικό βιβλίο ΟΕΔΒ)